Wyobraź sobie, że siadasz naprzeciwko kogoś dopiero co poznanego. W zależności od tego kim 
jesteś i co robisz, może być to nowy klient, współpracownik, partner/przeciwnik w negocjacjach, może klient coachingowy lub pacjent na psychoterapii. Patrzysz na niego i być może zadajesz sobie pytanie: „co on myśli?”, „dlaczego tak myśli?”, „co też jej przychodzi do głowy?”.
Kilka (a może -naście) lat temu pracowałem w projekcie EFS, w którym udział brały osoby długotrwale bezrobotne. Gros stanowiły kobiety, które po macierzyńskim i wychowawczym nie powróciły na „rynek pracy” albo opiekowały się przez lata osobą niepełnosprawną lub starszą. W ramach projektu miały możliwość wybrania kursu doszkalającego dającego np. nowy zawód lub uaktualnić wiedzę i umiejętności w dotychczasowym. Elementem programu były też 4 sesje z psychologiem, które realizowałem w coachingowym stylu.
Powiedz mi co jest w twojej głowie?
Pamiętam jak dziś, gdy na krześle w malutkim pokoiku usiadła kobieta. Ukryła głowę w ramionach, zwiesiła ręce, pochyliła się, spojrzała w przód nieokreślonym wzrokiem. Na moją prośbę by powiedziała coś o sobie, krótko nakreśliła swoją sytuację i dodała, że przyszła bo jej kazali, ale nie bardzo wie po co, bo nie widzi przed sobą przyszłości, nie wierzy i nie ma siły tego zmieniać.
Zauważ, że użyła sformułowania „nie widzę przed sobą przyszłości”. Co ono oznacza? Można by zapytać: Co dokładnie masz na myśli? Jakie rzeczy wpływają na to, że tak się czujesz? Co musiałoby się zmienić? I wiele innych lepszych i gorszych pytań dotyczących treści tego co oznacza „nie widzieć przed sobą przyszłości”…
Wtedy rozmowa potoczyła się inaczej. „Nie widzi Pani przyszłości? A gdyby spojrzała Pani w przyszłość, to co by Pani zobaczyła?”
Pozostając w lekkiej zadumie odpowiedziała: „Ja… widzę przed sobą… taką jakby taflę matowego szkła, która przysłania mi widok”.
„Jak dużą?” spytałem.
„Tak… na dwa metry wysoką…” – odpowiedziała klientka.
„A gdybyśmy weszli na krzesło” – zapytałem – „to czy mogłaby Pani zobaczyć, co jest za tą taflą?”
Stanęliśmy na krzesłach. To była scena jak ze „Stowarzyszenia umarłych poetów”. Chwila napięcia.
„Tak, widzę… Tam jest… życie” – i zaczęła opisywać, co widzi za barierą.
Resztę spotkania i kolejne trzy poświeciliśmy na tworzenie strategii i zbieranie zasobów potrzebnych do tego, żeby ominąć „szklaną, matową taflę”.
Czułem, że ten kluczowy moment, gdy udało się usłyszeć to, co osoba siedząca na przeciwko mnie mówi, w tej chwili, „w tu i teraz”. Złapanie struktury. Odpowiedź na pytanie „jak?” Jak to jest? Co się dzieje w twojej głowie, gdy mówisz: „nie widzę przyszłości?” Nie tylko co czujesz, ale co widzisz? Co sobie mówisz? Jak to komentujesz? Czyim głosem?
Jeśli chcesz nauczyć się i w praktyce doświadczyć co znaczy: dobra komunikacja to spotkanie w mapie świata rozmówcy zapraszamy (patrz poniżej)
[the_ad id=”1104″]
Literatura:
Libby, L.K., & Eibach, R.P. (in press). More than meets the eye: Visual mental imagery as a medium for social cognition. In D.E. Carlston (Ed.), The Oxford Handbook of Social Cognition. New York: Oxford University Press.
Libby, L.K., & Eibach, R.P. (2011). Visual perspective in mental imagery: A representational tool that functions in judgment, emotion, and self-insight. In M.P. Zanna and J.M. Olson (Eds.), Advances in Experimental Social Psychology (Vol. 44, pp. 185 – 245). San Diego: Academic Press.
Valenti, G.*, Libby, L.K., Eibach, R.P. (2011). Looking back with regret: Visual perspective in memory images differentially affects regret for actions and inactions. Journal of Experimental Social Psychology, 47, 730 – 737.
Libby, L.K., Shaeffer, E.M.*, & Eibach, R.P. (2009). Seeing meaning in action: A bidirectional link between visual perspective and action identification level. Journal of Experimental Psychology: General, 138, 503-516.
Libby, L.K., Shaeffer, E.M.*, Eibach, R.P., & Slemmer, J.A. (2007). Picture yourself at the polls: Visual perspective in mental imagery affects self-perception and behavior. Psychological Science, 18, 199 – 203.
Libby, L.K., & Eibach, R.P. (2007). How the self affects and reflects the content and subjective experience of autobiographical memory. In C. Sedikides & S.J. Spencer (Eds.), The self (pp. 75 – 91). New York: Psychology Press.
Libby, L.K., Eibach, R.P., & Gilovich, T. (2005). Here’s looking at me: The effect of memory perspective on assessments of personal change. Journal of Personality and Social Psychology, 88, 50 – 62.
Eibach, R.P., Libby, L.K., & Gilovich, T. (2003). When change in the self is mistaken for change in the world. Journal of Personality and Social Psychology, 84, 917 – 931.
Libby, L.K., & Eibach, R.P. (2002). Looking back in time: Self-concept change affects visual perspective in autobiographical memory. Journal of Personality and Social Psychology, 82, 167 – 179.